Cửa Lò là một thị xã thuộc tỉnh Nghệ An, nằm ở phía đông của tỉnh Nghệ An, phía đông giáp Biển Đông, phía tây giáp Nghi Lộc, phía nam giáp thành phố Vinh và huyện Nghi Xuân, phía bắc giáp Diễn Châu. Trước đây, Cửa Lò thuộc huyện Nghi Lộc.

Cửa Lò nổi tiếng với bãi biển, khu nghỉ mát và cảng biển sầm uất. Từ ngày 12/3/2009 Bộ Xây Dựng đã có quyết định công nhận Cửa Lò là đô thị loại 3.

Tổ chức hành chính

Thị xã Cửa Lò gồm 7 phường

• Phường Nghi Thủy
• Phường Nghi Tân
• Phường Thu Thủy
• Phường Nghi Hòa
• Phường Nghi Hải
• Phường Nghi Hương
• Phường Nghi Thu

Hiện nay trung tâm du lịch vẫn tập trung ở phường Thu Thủy, Nghi Hương và Nghi Thu.
Phường Nghi Thủy còn được biết đến với cái tên làng chài do khách du lịch quen gọi và đây là nơi tập trung các chợ hải sản phục vụ cho du lịch thị xã

Điều kiện tự nhiên và xã hội

Diện tích 27,81 km²
Dân số: 70.398 người (2010)
Trong thời gian tới, Cửa Lò sẽ sát nhập thêm 4 xã của huyện Nghi Lộc là Nghi Thạch, Nghi Khánh, Nghi Xuân và Nghi Hợp nâng tổng diện tích của thị xã lên 49,52 km2, dân số sẽ vượt trên 100.000 người.

Vị trí địa lý

Nằm ở phía Đông Nam tỉnh Nghệ An, cách Thành phố Vinh, tỉnh lị tỉnh Nghệ An 16km về phía Đông, Sây bay Vinh 10km về phía Tây, Thủ đô Hà Nội gần 300km về phía Bắc và Thành phố Hồ Chí Minh 1.400km về phía Nam.

Địa hình

Địa hình tương đối bằng phẳng. Trong thị xã có nhiều ngọi núi nhỏ, nhiều đảo và bán đảo tạo nên những cảnh quan kỳ thú.

Lịch sử hình thành

Dựa vào những di chỉ và dấu vết cổ sử - khảo cổ học, các nhà sử học thuộc Viện Sử học Việt Nam đã thống nhất rằng, từ xa xưa nơi đây là một trong nhiều địa điểm tụ cư của các nhóm dân có nguồn gốc Mã Lai - Đa Đảo (phản ánh trong truyền thuyết Sơn Tinh - Thủy Tinh). Cửa Lò thật ra là một địa danh Việt hóa từ Kuala (tiếng Mã Lai : Bãi bồi có nhiều cát sỏi).

Kinh tế

Sau 16 năm thành lập, tốc độ tăng trưởng kinh tế hàng năm đạt tốc độ khá cao, đặc biệt trong giai đoạn 2005 đến 2010 đạt 18 -20%. Kinh tế Cửa Lò phát triển chủ yếu là du lịch, dịch vụ. Lượng khách du lịch đến với Cửa Lò năm 2010 đạt 1 triệu 850 nghìn lượt khách (trong đó khách quốc tế đạt 3 nghìn lượt). Doanh thu từ hoạt động du lịch, khách sạn năm 2010 đạt 725 tỷ đồng. Năm 2011 với việc khai thác du lịch đảo Ngư, Cửa Lò hy vọng thu hút trên 2 triệu lượt khách. Ngoài du lịch, cảng Cửa Lò có tổng lượng hàng hoá thông quan năm 2007 đạt 1 triệu 380 nghìn tấn.
Cảng nước sâu Cửa Lò: Đã được khởi công xây dựng ngày 7/12/2010 tại xã Nghi Thiết cách cảng Cửa Lò 5 km về phía Bắc,tổng số vốn đầu tư cho dự án là 491 triệu USD, được chia làm 2 giai đoạn. Khu vực hậu cần cảng là 110 ha, chiều dài bến là 3.020m. Khi hoàn thành cảng có thể tiếp nhận tàu có trọng tải 30.000 - 50.000 DWT.

Địa điểm du lịch

Biển Cửa Lò
Bãi biển dài gần 10 km,kéo dài từ phường nghi thủy đến phường Nghi Hải(Cưa Hội),tuy nhiên bãi tắm du lịch vẫn tập trung ở phường Thu Thủy ,Nghi Thu và một phần Nghi Hương.Cát trắng phau, mịn màng. Rừng phi lao xanh tốt. Nước biển trong xanh, độ mặn từ 3,4 đến 3,5%.Điểm nổi bật của bãi tắm là nước biển sạch và trong bãi biển thoải.Bãi tắm chia làm 3 bãi nhỏ: bãi tẵm Lan Châu, bãi tắm Xuân Hương, bãi tắm Song Ngư.Lý thú nhất là món ăn mực nhảy: chưa có bãi biển du lịch nào có món ăn này, chỉ cách bờ khoảng 50 đến 100 m, du khách đi Thúng (có người điều khiển) sẽ được câu mực và nướng mực (hoặc hấp) ăn ngay sau vừa mới được câu lên. Một món ăn mà du khách khi đến Cửa Lò chắc chắn không bao giờ quên.

Đảo Hòn Ngư
Đảo nằm ngoài biển, cách bờ hơn 4 km. Đảo gồm hai hòn lớn nhỏ. Hòn lớn cao 133m, hòn nhỏ cao 88m so với mặt nước biển.Diện tích 2,5km2, thuận tiện cho việc du lịch thăm quan. Trên đảo có Bãi Chùa, chùa được xây dựng ở thế kỷ thứ XIII có Chùa và Vườn chùa; Chùa có chùa Thượng, chùa Hạ, mỗi Chùa có 3 gian lợp ngói âm dương; Các xà hạ khắc chạm các vật Tứ linh ( Long, Ly, Quy, Phượng) rất đẹp và rất linh thiêng; Vườn chùa có nhiều cây xanh mọc tự nhiên như: Đại, Mưng, Dưới (trong Vườn chùa hiện có 02 cây Dưới cổ thụ) và 01 giếng nước ngọt gọi là Giếng Ngọc. Sân chùa có 2 cây Lộc Vừng khoảng 700 năm tuổi.

Cửa Hội
Cách Cửa Lò 5km dọc theo bãi biển. Cửa Hội là chính nơi con sông Lam đổ ra biển, nơi đây có biển, có sông. Từ nơi này có nhìn thấy Hòn Ngư trực diện nhất. Khu vực này bạt ngàn rặng phi lao, biển ở đây vẫn còn hoang sơ, tĩnh lặng khác hẳn với không khí náo nhiệt ở Cửa Lò. Từ Cửa Hội có thể đi dọc theo đường ven Sông Lam đi qua rừng Chàm Hưng Hoà đến Núi Quyết, Bến Thuỷ hoặc đi theo tỉnh lộ 535 khoảng 10 km là đến trung tâm thành phố Vinh.

Khu đô thị và du lịch lớn

Khu du lịch Dầu khí Cửa Lò: Phường Nghi Hải (Cửa Lò) cách trung tâm thị xã 3km về phía Nam do Công ty CP Đầu tư Dầu khí Cửa Lò thực hiện, với diện tích 27,15 ha, bao gồm các khu chức năng như vila, khu nhà nghỉ cao cấp ven biển, khách sạn cao tầng và hội tảo, khu sinh vật biển, khu mua sắm. Tổng số vốn đầu tư là 1.005 tỷ, dự án khởi công vào quý 1 năm 2011 và hoàn thành năm 2016.
Cửa Lò Golf Resort: Nằm trên đường Bình Minh thuộc phường Nghi Hương, thị xã Cửa Lò, có diện tích 133 ha là một tổ hợp gồm các hạng mục sân golf 18 lỗ tiêu chuẩn quốc tế; khách sạn 5 và 3 sao với hơn 700 phòng, khu biệt thự, khu vui chơi giải trì biển, nhà câu lạc bộ nhìn ra biển đông.
Khu du lịch sinh thái Hải Thịnh nằm cách Cửa Lò 7 km, nằm giữa mũi Gà và mũi Rồng (đang khảo sát);
Khu du lịch đảo Lan Châu, nằm trên bán đảo Lan Châu gần trung tâm thị xã Cửa Lò thuộc phường Thu Thủy (đang khảo sát);
Khu tổ hợp Thương mại và du lịch đảo Ngư (đang khảo sát)

Quy hoạch

Nội vùng
Hình thành quy hoạch các đường phố theo dạng ô bàn cờ: gồm các đường song song và các đường dẫn thẳng ra các bãi biển, trung tâm chính sẽ nằm ở các phường Nghi Thu và Nghi Hương. Đang đẩy mạnh việc triển khai các dự án đầu tư du lịch như: sân golf, khu du lịch cao cấp, khu resort, trường đại học, cao đẳng. Xây dựng hạ tầng phát triển du lịch như: Đảo Ngư, đảo Lan Châu và các công trình khác.

Ngoại vùng
Các tuyến đường hiện tại:
Đường Cửa Lò - Cửa Hội - Sông Lam - Bến Thủy - Hưng Nguyên - Nam Đàn.
Đường Cửa Lò - Cửa Hội - Vinh
Đường Cửa Lò - Quán Bánh - Vinh
Đường Quán Hành - Cửa Lò
Đường Nam Cấm - Cửa Lò.

Thuận lợi cho khách du lịch từ Hà Nội và các tình phía Bắc đến với Cửa Lò hoặc từ Cửa Lò đến với miền Tây Xứ Nghệ với các thắng cảnh nổi tiếng như Vườn quốc gia Phù Mát, thác Khe Kèm, hoặc đi theo Quốc lộ 7 tới đất nước Triệu Voi với Cánh đồng Chum, cố đô Luang Prabang nổi tiếng. Trong tương lai sắp tới, sẽ có trục đường Vinh - Cửa Lò dài 11,5 km, rộng 165 m gắn kết nhanh hơn 2 đô thị là Vinh và Cửa Lò để sau đó Cửa Lò sát nhập vào Vinh và trở thành đô thị loại 1. Xây dựng Cầu Cửa Hội nối Cửa Lò với Nghi Xuân, đường ven biển Nghi Sơn - Cửa Lò, nâng cấp đường 46 đi quê Bác, Tân Kỳ - Cửa Lò, lúc đó sẽ tạo nên một chuỗi các đô thị du lịch, thương mại, công nghiệp liên hoàn, đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của các du khách trong và ngoài nước.

Hệ thống giáo dục

Trường ĐH Công nghệ Vạn Xuân
Trường Cao đẳng nghề Du lịch
Trường THPT Cửa Lò: Ngôi trường được thành lập năm 1995 đóng tại địa bàn phường Nghi Hương - Thị Xã Cửa Lò - Nằm trên trục đại lộ Nguyễn Sinh Cung. Là trường chuẩn Quốc Gia đầu tiên của Tỉnh Nghệ An giai đoạn 2005-2010
Trường ĐH Xây dựng Hà Nội - Phân hiệu 2 (Đang triển khai)
Trường Cao đẳng Kiểm toán (Đang triển khai)